Granie na integrze Intela...

... to nadal zabawa dla umiarkowanych masochistów, ale nie z tego powodu, o którym teraz najprawdopodobniej pomyślałeś. Wydajność zintegrowanych układów graficznych Intela rośnie, dzięki czemu procesor z Irisem Pro radzi sobie z mniej wymagającymi grami, ale Intelowi nadal nie udało się w pełni rozwiązać pewnego starego problemu. Jakiego? Problemu jakości sterowników. Dzisiaj będzie trochę o nich, a także o tym, w co da się pograć na Irisie Pro 6200, w co nie i co na to Skull Canyon i AMD.

Projekt Larrabee został pogrzebany wieki temu (choć dzięki niemu powstały Xeony Phi), a wraz z nim pomysł Intela na wejście na rynek kart graficznych PCI Express, ale to nie znaczy, że mikroprocesorowy gigant nie traktuje poważnie tematu GPU. Przyzwyczailiśmy się już do tego, że niemal z każdym nowym procesorem Intela jest integrowany układ graficzny i układy te nadają się już do czegoś więcej, niż tylko do wyświetlania pulpitu (w przeciwieństwie do integr z „ery GMA”). Coraz częściej widujemy procesory, w których zintegrowany układ graficzny zajmuje więcej miejsca niż rdzenie x86 – szczególnie w procesorach z Irisem Pro, wyposażonych w dodatkowe 128 MB pamięci podręcznej (choć, oczywiście, może ona być wykorzystywana nie tylko przez GPU, ale i przez CPU). Dzięki temu wszystkiemu najmocniejsza integra  już nie znajduje się w APU AMD, ale właśnie w procesorze Intela (układy montowane w konsolach zostawmy w spokoju). Co prawda jej moc nie jest wystarczająca do tego, aby grać w Wiedźmina 3 na Ultra (na Low w sumie też nie ;)), ale fani starszych gier, popularnych gier sieciowych, czy tak zwanych „indyków” już nie mają na co narzekać.

Ja używam procesora z Irisem Pro 6200 od kilku miesięcy, a przed przesiadką na Core i5-5675C miałem APU AMD A10-7850K, więc dobrze wiem czego się spodziewać po współczesnych integrach z najwyższej półki. Teoretycznie testy ich wydajności można znaleźć wszędzie (w tym na PCLabie), ale często brakuje w nich pewnego kontekstu i wyraźnego punktu odniesienia, przez co trudno w pełni wyobrazić sobie na co właściwie je stać.

Najważniejsze pytanie: czy pójdzie na tym Crysis?

Wysokie wymagania sprzętowe pierwszego Crysisa przeszły do historii, a powyższe pytanie stało się elementem popkultury graczy, więc rozpoczęcie dywagacji o wydajności Irisa Pro właśnie od niego wydało mi się czymś bardzo oczywistym. A więc, czy na mocnej integrze „pójdzie” Crysis? Tak. W rozdzielczości Full HD, ze średnimi detalami i bez wygładzania krawędzi. Przy takich ustawieniach uzyskuje się średnio około 40 kl./sek. z okazjonalnymi spadkami do 30. GeForce 8800 GTX zmieszczony pod czapką procesora? Całkiem nieźle.

Jaki jest desktopowy odpowiednik Irisa Pro 6200?

Na to pytanie po części odpowiedziałem pod koniec powyższego akapitu. Rzut okiem na 3DMarka Vantage podpowiedział mi, że wydajnościowego odpowiednika tej integry trzeba szukać w blaszakach z 2007 i 2008 roku. Z czeluści redakcyjnej szafy udało się wyciągnąć działającego Radeona HD 4890 (obklejonego pozostałościami izolacji po zabawach w chłodzenie ciekłym azotem), po czym zacząłem porównywać jego osiągi z osiągami Irisa Pro. Efekty? W niektórych grach Radeon był szybszy o około 30% (na przykład w Crysisie), w innych o kilkanaście (na przykład w Tomb Raiderze), a w pewnych sytuacjach to integra Intela dawała stabilniejszą i bardziej przewidywalną wydajność (w Mass Effect 3). Wynika z tego, że ogólna wydajność tego zintegrowanego układu graficznego jest porównywalna z wydajnością Radeona HD 4850/Radeona HD4870/GeForce'a GTX 8800/GTX 260, czyli pierwszych generacji kart graficznych DirectX 10. Swoją drogą, to właśnie od tych kart zaczęła się moja przygoda z PCLabem. Ale ten czas leci, prawda?

W co da się grać na przerośniętej integrze Intela?

Zostawmy jednak w spokoju rozczulanie się nad upływem czasu, a przeszłość pozostawmy historykom. Najważniejsze pytanie brzmi: co lubię w życiu robić w co tak naprawdę da się dziś pograć na takim skurczonym Radeonie HD 4850?

Po pierwsze, w popularne gry sieciowe. DOTA 2, League of Legends, Heroes of the Storm, Counter Strike: Global Offensive, World of Tanks, Starcraft 2 i tak dalej. Wszystkie te gry działają na Irisie Pro 6200 w rozdzielczości Full HD ze średnio-niskimi ustawieniami jakości obrazu w około 60 kl./sek. (jeśli komuś wystarcza 40 kl./sek. to może sobie pozwolić na trochę wyższe detale, tylko trzeba uważać na wszelkie opcje związane z jakością cieni, które to przeważnie są najbardziej kosztowne). To istotna informacja, bo w praktyce oznacza to, że spora część pecetowych graczy może nie potrzebować niczego mocniejszego od integry pokroju Irisa Pro, bo i tak nie mają oni czasu na granie w cokolwiek innego, co wymagałoby mocniejszego GPU, a także wielu z nich woli grać bez „rozpraszaczy uwagi”, czyli dodatkowych efektów graficznych. Iris Pro to nie cud techniki i nie zadowoli wszystkich, ale pozwala on na komfortową zabawę w najpopularniejsze gry na blaszaka, więc Intelowi udało się z Irisem Pro wstrzelić z jego wydajnością w bardzo ważne miejsce.

Po drugie, da się na nim grać w hity sprzed 3-4 lat. Przeważnie działają one w rozdzielczości Full HD na średnich lub wysokich detalach w 30 kl./sek. Tomb Raider z 2013 roku:

W Deus Ex: Human Revolution trzeba wyłączyć najwyższą jakość SSAO:

W Mass Effect 3 można włączyć dynamiczne cienie i antyaliasing:

W Shogun 2: Total War, po wyłączeniu cieni i obniżeniu jakości drzew i trawy, można pograć na średnich detalach z MLAA. Trzeba tylko uważać na to, że gra ta źle wykrywa dostępną ilość pamięci karty graficznej i aby ominąć pewne wynikające z tego ograniczenia i odblokować wszystkie ustawienia graficzne, konieczne jest edytowanie jednego pliku konfiguracyjnego:

No i Cywilizacja V, w którą można spokojnie grać na najwyższych ustawieniach graficznych (ale bez AA, którego nie da się włączyć...) i cieszyć się, że dzięki wydajnemu procesorowi przeliczanie kolejnych tur nie trwa wieki:

To fakt, że wymienione powyżej gry nawet w dniach swojej młodości nie były zbyt wymagające i jakości ich grafiki daleko do Crysisa 3 (który trafił na rynek w 2013 roku, czyli tym samym, co Tomb Raider), ale nadal są to dobre gry, więc jeśli ktoś trzyma się zasady, że gry AAA kupuje dopiero po wydaniu do nich wszystkich łatek, DLC i obniżeniu ich ceny o 75%, to Iris Pro nawet daje radę.

Emulowanie Wii i PS 2 to też (przeważnie) nie problem

Ale o tym będzie oddzielny tekst. Na razie pozostawię Was z krótkimi nagraniami z Super Mario Galaxy uruchomionym w Full HD i z wgraną paczką tekstur o wysokiej rozdzielczości i z Mario Kart Wii.

A co z nowymi grami?

To już zależy od gry i tego, jak się skaluje. W GTA V na najniższych detalach da się grać w Full HD (choć obniżenie rozdzielczości do 1600 × 900 pomaga w utrzymaniu płynności powyżej 30 kl./sek. w każdym miejscu gry).

W Metal Gear Solid V: Phantom Pain konieczna jest redukcja jakość postprodukcji i wyłączenie wolumetrycznych chmur. Gdy się to zrobi, to można grać w ten tytuł z zablokowanymi 30 kl./sek. w rozdzielczości 1600 × 900:

The Talos Principle (jedną z moich ulubionych gier) przeszedłem w Full HD ze średnimi detalami:

A więc niektóre nowe gry działają i robią to całkiem nieźle. Dużo gorzej jest z nowościami znanymi ze swoich wysokich wymagań. W Wiedźminie 3, Dark Souls 3, czy Rise of the Tomb Raider –nawet po ustawieniu najniższych detali i rozdzielczości 720p – trzeba się liczyć ze spadkami płynności animacji do 20-25 kl./sek.

Krótko mówiąc, nowa fala bardzo wymagających tytułów AAA na razie jest poza zasięgiem jakiejkolwiek integry. Ale, jak wspominałem we wstępie, to nie wydajność jest największym problemem układów graficznych Intela. Czas na kilka słów o sterownikach.

Sterowniki to nadal problem Intela

Choć trzeba przyznać, że i tak są znacznie lepsze, niż były w czasach „ery GMA”, to i tak daleko im do ideału. Skalę problemu łatwo zrozumieć patrząc na listę znanych błędów dołączoną do ostatniego wydania sterowników Intela:

Niebieska krew w Far Cry Primal?

Wygląda to trochę przerażająco, prawda? W praktyce nie jest aż tak źle, ale w czasie ostatnich miesięcy spędzonych z platformą opartą na Core i5-5675C różnego rodzaju problemy z grami napotykałem zauważalnie częściej, niż w czasie użytkowania A10-7850K. Migające cienie w Tomb Raiderze 2013, migająca woda w Crysisie, znikające tekstury w Psychonauts, niemożność włączenia wygładzania krawędzi w Cywilizacji V, długo nienaprawiany problem z animacjami twarzy w filmikach w Rise of the Tomb Raider (rozwiązany dopiero tydzień temu). Do tego emulator Dolphin, z powodu jakiegoś starego błędu w sterownikach, przez długi czas działał tylko w trybie OpenGL, a PCSX2 – tylko w trybie DirectX.

Poza tym, o ile Nvidia i AMD często przygotowują nowe wersje sterowników tworzonych z myślą o poprawieniu działania ważnych nowych gier, to Intel nie ma takiego zwyczaju, przez co na poprawienie wydajności w nowościach i naprawienie pewnych błędów trzeba czekać nawet kilka tygodni. Na przykład na naprawienie animacji twarzy w Rise of the Tomb Raider trzeba było czekać aż dwa miesiące i aż strach pomyśleć ile czasu będzie trzeba czekać, aż włączenie trybu DirectX 12 w tej grze nie będzie się wiązało ze spadkiem płynności animacji o 30%...

Teoretycznie nie ma to większego znaczenia, bo integry Intela to nie jest sprzęt dla maniaków growych nowości, ale jednak Intel coraz częściej próbuje promować małe komputery z Irisami maści wszelakiej jako „kieszonkowe” pecety dla mniej wymagających graczy. Szczególnie mocno jest to podkreślane w przypadku Skull Canyon.

Co z potencjałem Skull Canyon?

Jeśli ktoś z Was jeszcze nie słyszał o Skull Canyon, to jest to nowy NUC Intela, który ma trafić do sprzedaży w przyszły miesiącu.

Najważniejszym jego elementem jest procesor Core i7-6770HQ – 45-watowa jednostka z czterema rdzeniami taktowanymi zegarem 2,6 GHz (turbo do 3,5 GHz), HT i układem graficznym Iris Pro 580. Iris Pro 580 ma 50% więcej jednostek wykonawczych niż Iris Pro 6200 (72 zamiast 48) i w i7-6770HQ są one taktowane zegarem 950 MHz (w Core i5-5675C jest to 1100 MHz, a w i7-5775C – 1,15 GHz). Czyli zintegrowany układ graficzny Skull Canyona powinien być o jakieś 20-30% wydajniejszy od Irisa Pro 6200, co postawi go na poziomie wydajności Radeona HD 4890, Radeona HD 5830, czy GeForce'a GTX 460. Całkiem nieźle, jak na pudełko o wymiarach 216 × 116 × 23 mm, prawda? Ale jeśli Intel chce wykorzystać pełnię potencjału tego pudełka, to musi się bardziej przyłożyć do kwestii sterowników, bo jeśli ktoś wyda na nie niemałe pieniądze, podłączy do telewizora i jego oczom ukażą się migające cienie i tekstury, to szybko zrazi się do grania na integrach Intela na długie lata, bo nie każdy ma tyle cierpliwości i wyrozumiałości co ja...

Wygląda na to, że jeszcze przez jakiś czas najmocniejsze integry Intela nie będą miały równej konkurencji wydajnościowej ze strony AMD. Co prawda w internecie można znaleźć plotki o APU z rodziny Bristol Ridge z 12 lub 16 CU, które byłoby porównywalne z konsolowymi SoC-ami, jednak nadal są to tylko plotki i osobiście wątpię w to, że układ tego typu pojawi się na rynku przed przejściem AMD na proces 14/16 nm. A nawet jeśli coś takiego powstanie, to TDP takiego APU znacznie przekroczyłoby 45 W... Intel ma więc przynajmniej rok spokoju, który powinien zostać wykorzystany na dopracowanie sterowników, bo nawet jeśli przyszłoroczne APU z rdzeniami Zen i GPU opartymi na architekturze GCN 1.3 nie będą tak szybkie i tak efektywne energetycznie, jak konkurencja Intela, ale będą wystarczająco dobre, to osobiście wolałbym coś trochę wolniejszego i mniej problematycznego. Nie to, że sterowniki AMD są jakieś cudowne i całkowicie bezproblemowe, ale jednak użytkowanie Kaveri było trochę mniej stresujące, bo jeśli na tym APU coś nie chce działać, to ze względu na wydajność, a nie kaprysy sterowników.